Debian GNU/Linux Birthday: Usa ka 23 ka Tuig nga Panaw ug Nag-ihap pa...

Sa ika-16 sa Agosto 2016, ang proyekto sa Debian nagsaulog sa ika-23 nga anibersaryo niini, nga naghimo niini nga usa sa labing karaan nga popular nga pag-apod-apod sa open source nga kalibutan. Ang proyekto sa Debian gimugna ug gitukod sa tuig 1993 ni late Ian Murdock. Niadtong panahona ang Slackware nakahimo na og talagsaon nga presensya isip usa sa pinakaunang Linux Distribution.

Si Ian Ashley Murdock, usa ka American Software Engineer pinaagi sa propesyon, namugna ang ideya sa Debian nga proyekto, sa dihang siya usa ka estudyante sa Purdue University. Ginganlan niya ang proyekto nga Debian sa ngalan sa iyang uyab kaniadto nga Debra Lynn (Deb) ug ang iyang ngalan. Sa ulahi siya naminyo kaniya ug dayon nagdiborsyo niadtong Enero 2008.

Ang Debian (ingon nga Slackware) maoy resulta sa pagkadili magamit sa up-to mark Linux Distribution, niadtong panahona. Si Ian sa usa ka interbyu miingon - \Ang paghatag sa unang klase nga Produkto nga walay ganansya mao ang bugtong tumong sa Debian Project. Bisan ang Linux dili kasaligan ug up-to mark niadtong panahona. Nahinumdom ko.... Pagbalhin sa mga file tali sa file-system ug sa pagdumala Ang daghang file kanunay nga moresulta sa Kernel Panic. Bisan pa ang proyekto nga Linux nagsaad. Ang pagkaanaa sa Source Code nga gawasnon ug ang potensyal nga kini daw usa ka kwalitatibo.

Nahinumdom ko … sama sa uban gusto nakong sulbaron ang problema, magpadagan sama sa UNIX sa balay, apan dili kini mahimo…dili sa pinansyal o legal, sa laing diwa . Unya nahibal-an nako ang bahin sa GNU kernel Development ug ang dili pakig-uban sa bisan unsang klase nga ligal nga isyu, dugang niya.

Gi-sponsor siya sa Free Software Foundation (FSF) sa unang mga adlaw sa dihang nagtrabaho siya sa Debian, nakatabang usab kini kang Debian sa paghimo og usa ka dako nga lakang bisan pa nga kinahanglan ni Ian nga makatapos sa iyang degree ug busa igo nga FSF human sa usa ka tuig nga pag-sponsor.

Kasaysayan sa Pag-uswag sa Debian

  1. Debian 0.01 – 0.09 : Gipagawas tali sa Agosto 1993 – Disyembre 1993.
  2. Debian 0.91 – Gipagawas niadtong Enero 1994 uban sa primitive package system, Walay dependencies.
  3. Debian 0.93 rc5 : Marso 1995. Kini ang unang modernong pagpagawas sa Debian, ang dpkg gigamit sa pag-instalar ug pagmentinar sa mga pakete human sa pag-instalar sa base system.
  4. Debian 0.93 rc6: Gi-release niadtong Nobyembre 1995. Kini ang kataposang a.out nga pagpagawas, ang pagtangtang sa pagpili nagpakita sa unang higayon – 60 ka developers ang nagmintinar sa mga pakete, unya niadtong panahona.
  5. Debian 1.1: Gipagawas niadtong Hunyo 1996. Code name – Buzz, Packages count – 474, Package Manager dpkg, Kernel 2.0, ELF.
  6. Debian 1.2: Gipagawas niadtong Disyembre 1996. Code name – Rex, Packages count – 848, Developers Count – 120.
  7. Debian 1.3: Gipagawas niadtong Hulyo 1997. Code name – Bo, package count 974, Developers count – 200.
  8. Debian 2.0: Gipagawas niadtong Hulyo 1998. Ngalan sa code: Hamm, Suporta para sa arkitektura – Intel i386 ug Motorola 68000 series, Gidaghanon sa Packages: 1500+, Gidaghanon sa mga Developer: 400+, glibc naglakip.
  9. Debian 2.1: Gipagawas niadtong Marso 09, 1999. Ang ngalan sa code – slink, suporta nga arkitektura Alpha ug Sparc, apt naa sa hulagway, Gidaghanon sa pakete – 2250.
  10. Debian 2.2: Gipagawas niadtong Agosto 15, 2000. Code name – Potato, Supported architecture – Intel i386, Motorola 68000 series, Alpha, SUN Sparc, PowerPC ug ARM architecture. Gidaghanon sa mga pakete: 3900+ (binary) ug 2600+ (Source), Gidaghanon sa mga Developer – 450. Adunay usa ka grupo sa mga tawo nga gitun-an ug miabut uban sa usa ka artikulo nga gitawag Pag-ihap sa patatas, nga nagpakita – Sa unsang paagi ang usa ka libre nga software nga paningkamot mahimong mosangpot sa usa ka modernong operating system bisan pa sa tanang isyu sa palibot niini.
  11. Debian 3.0 : Gi-release niadtong Hulyo 19, 2002. Code name – woody, Architecture supported increase– HP, PA_RISC, IA-64, MIPS ug IBM, Unang pagpagawas sa DVD, Package Count – 8500+, Developers Count – 900+ , Cryptography.
  12. Debian 3.1: Release sa Hunyo 6th, 2005. Code name – sarge, Architecture support – sama sa woody + AMD64 – Unofficial Port nga gipagawas, Kernel – 2.4 qnd 2.6 series, Number of Packages: 15000+, Number of Developers : 1500 +, mga pakete sama sa – OpenOffice Suite, Firefox Browser, Thunderbird, Gnome 2.8, kernel 3.3 Advanced Installation Support: RAID, XFS, LVM, Modular Installer.
  13. Debian 4.0: Gipagawas niadtong Abril 8, 2007. Code name – etch, architecture support – sama sa sarge, naglakip sa AMD64. Gidaghanon sa mga pakete: 18,200+ Ihap sa mga developer : 1030+, Graphical Installer.
  14. Debian 5.0: Gipagawas niadtong Pebrero 14, 2009. Ngalan sa code – lenny, Suporta sa Arkitektura – Sama sa kaniadto + ARM. Gidaghanon sa mga pakete: 23000+, Ihap sa mga Developer: 1010+.
  15. Debian 6.0 : Gipagawas niadtong Hulyo 29, 2009. Code name – squeeze, Package naglakip : kernel 2.6.32, Gnome 2.3. Xorg 7.5, DKMS naglakip, Dependency-based. Arkitektura : Parehas sa miaging + kfreebsd-i386 ug kfreebsd-amd64, Dependency based booting.
  16. Debian 7.0: Gipagawas niadtong Mayo 4, 2013. Code name: wheezy, Support for Multiarch, Tools for private cloud, Improved Installer, Third party repo need remove, full featured multimedia-codec, Kernel 3.2, Xen Hypervisor 4.1.4 Ihap sa Pakete: 37400+.
  17. Debian 8.0: Gi-release niadtong Mayo 25, 2015 ug Code name: Jessie, Systemd isip default init system, gipadagan sa Kernel 3.16, paspas nga pag-boot, cgroups para sa mga serbisyo, posibilidad sa pag-isolate sa bahin sa mga serbisyo, 43000+ ka pakete. Sysvinit init nga sistema anaa sa Jessie.
  18. Debian 8.5: Gipagawas niadtong Hunyo 4, 2016

Mubo nga sulat: Ang Linux Kernel inisyal nga pagpagawas niadtong Oktubre 05, 1991 ug ang Debian unang pagpagawas niadtong Septiyembre 15, 1993. Busa, ang Debian didto sulod sa 23 ka Tuig nga nagpadagan sa Linux Kernel nga anaa sulod sa 25 ka tuig.

Mga Kamatuoran ni Debian

Ang tuig 1994 gigasto sa pag-organisar ug pagdumala sa proyekto sa Debian aron kini sayon alang sa uban nga makatampo. Mao nga wala’y pagpagawas alang sa mga tiggamit nga gihimo karong tuiga bisan pa adunay pipila nga internal nga pagpagawas.

Ang Debian 1.0 wala pa gipagawas. Usa ka kompanya sa pabrika sa CDROM nga nasayop nga gimarkahan ang usa ka wala pa gipagawas nga bersyon nga Debian 1.0. Busa aron malikayan ang kalibog Debian 1.0 gibuhian isip Debian 1.1 ug sukad niadto ang konsepto lamang sa opisyal nga mga imahe sa CDROM ang mitungha.

Ang matag pagpagawas sa Debian usa ka karakter sa Toy Story.

Ang Debian nagpabilin nga magamit sa daan nga stable, stable, pagsulay ug eksperimento, sa tanang panahon.

Ang Debian Project nagpadayon sa pagtrabaho sa dili lig-on nga pag-apod-apod (codenamed sid, pagkahuman sa daotan nga bata gikan sa Toy Story). Sid mao ang permanente nga ngalan alang sa dili lig-on nga pag-apod-apod ug nagpabilin nga 'Sa Pag-uswag'. Ang pagpagawas sa pagsulay gituyo aron mahimong sunod nga stable nga pagpagawas ug karon gi-codenamed nga jessie.

Ang opisyal nga pag-apod-apod sa Debian naglakip lamang sa Libre ug OpenSource Software ug wala nay lain. Bisan pa, ang pagkaanaa sa kontribusyon ug Non-free nga mga Pakete nagpaposible sa pag-install sa mga pakete nga libre apan ang ilang mga dependency dili lisensyado nga libre (kontribusyon) ug ang mga Pakete nga lisensyado sa ilawom sa dili libre nga mga software.

Si Debian ang inahan sa daghang pag-apod-apod sa Linux. Ang pipila niini naglakip sa:

  1. Damn Gamay nga Linux
  2. KNOPPIX
  3. Linux Advanced
  4. MEPIS
  5. Ubuntu
  6. 64studio (Dili na aktibo)
  7. LMDE

Ang Debian mao ang pinakadako nga dili komersyal nga Linux Distribution sa kalibutan. Gisulat kini sa C (32.1%) programming language ug pahulay sa 70 ka ubang mga pinulongan.

Ang proyekto sa Debian adunay 68.5 milyon nga aktuwal nga loc (linya sa code) + 4.5 milyon nga linya sa mga komento ug puti nga mga wanang.

Ang International Space station naghulog sa Windows & Red Hat tungod sa pagsagop sa Debian – Kini nga mga astronaut naggamit ug usa ka pagpagawas balik – karon \pagpislit alang sa kalig-on ug kusog gikan sa komunidad.

Salamat sa Dios! Kinsa ang nakadungog sa siyagit gikan sa kawanangan sa Windows Metro Screen :P

Niadtong Nobyembre 20, 2002 ang University of Twente Network Operation Center (NOC) nasunog. Ang departamento sa kabomberohan mihunong sa pagpanalipod sa lugar sa server. Ang NOC nag-host sa satie.debian.org nga naglakip sa Security, non-US archive, New Maintainer, kalidad nga kasiguruhan, mga database - Ang tanan nahimo nga abo. Sa ulahi kini nga mga serbisyo gitukod pag-usab ni debian.

Sunod sa lista mao ang Debian 9, code name - Stretch, kung unsa ang naa niini wala pa ipadayag. Ang labing maayo moabut pa, Paghulat lang niini!

Daghang pag-apod-apod ang nagpakita sa genre sa Linux Distro ug dayon nawala. Sa kadaghanan sa mga kaso ang pagdumala samtang kini nagkadako usa ka kabalaka. Apan sigurado nga dili kini ang kaso ni Debian. Kini adunay gatusan ka libo nga developer ug maintainer sa tibuok kalibutan. Kini usa ka Distro nga didto gikan sa unang mga adlaw sa Linux.

Ang kontribusyon sa Debian sa Linux ekosistema dili masukod sa mga pulong. Kung walay Debian, ang Linux dili unta dato ug user-friendly. Ang Debian usa sa usa sa mga disto nga giisip nga kasaligan kaayo, luwas ug lig-on ug usa ka hingpit nga kapilian alang sa mga Web Server.

Kana ang sinugdanan sa Debian. Nag-abot kini sa layo ug nagpadayon pa. Ang Umaabot Ania na! Ang kalibutan ania na! Kung wala pa nimo gigamit ang Debian hangtod karon, Unsa pa ang imong Gihulat. Pag-download lang sa Imong Imahe ug pagsugod, ania kami kung magkaproblema ka.

Homepage sa Debian